Microgebaren, onbewuste handelingen en wat we doen als we geen andere keuze hebben dan ruimte te delen met volslagen vreemden, zeggen veel meer over ons dan we denken. “Vertel me hoe je je gedraagt in de lift en ik vertel je hoe je omgaat met het onvoorspelbare”, zegt psychologe Olga Albaladejo, die voor Cuerpomente uitlegt wat de psychologie over je zegt op basis van wat je doet als de liftdeuren dichtgaan.
De lift is een ruimte waar we gedwongen sociaal contact hebben en waar we ongewild bepaalde persoonlijkheidskenmerken prijsgeven.
We hebben deze situatie allemaal wel eens meegemaakt, dus het is onmogelijk dat je je in dit artikel niet herkent. Wat doe jij als je in de lift stapt? Ga je achterin staan zonder iemand aan te kijken? Zeg je goedemorgen en haal je je mobieltje tevoorschijn? Ren je naar de knop van je verdieping? Kijk je naar het plafond? Wat een mogelijkheden!
Nu je jezelf hebt geanalyseerd en nadenkt over wat je doet als je in de lift stapt, begint het interessante gedeelte. Want volgens psychologe Olga Albaladejo is “de lift een van die ruimtes waar sociale regels niet op papier staan, maar die we allemaal lijken te kennen”. Het feit dat het een “kleine, onpersoonlijke ruimte is, met ongewild lichamelijk contact, ongemakkelijke stilte en een gemeenschappelijk doel”, legt de deskundige uit, zorgt ervoor dat “het automatische meer dan het rationele” wordt geactiveerd.
Daarom kunnen we, hoewel we “iemand niet kunnen diagnosticeren op basis van zijn gedrag in de lift”, wel “patronen waarnemen die omgangsvormen, ongemak, sociale eigenschappen of manieren om angst te reguleren onthullen”.
Albaladejo, die haar gevoel voor humor en ervaring als psychologe deelt met Cuerpomente, zegt: “Vertel me hoe je je in de lift gedraagt en ik vertel je hoe je omgaat met het onvoorspelbare”. Ben je klaar om te ontdekken wat je onbewuste gebaren over je zeggen?
Waar ga je staan?
Laten we beginnen met de simulatie. De deuren van de lift gaan open, je stapt in en… Waar ga je staan? Dit is het eerste signaal dat we vanuit psychologisch perspectief kunnen analyseren om verschillende persoonlijkheidskenmerken te lezen.
Bijvoorbeeld, dicht bij de deur blijven staan, legt de psychologe uit, “wijst meestal op een behoefte aan controle of de wens om snel weg te gaan”. Mensen die deze plek verkiezen, zijn misschien “praktische mensen, enigszins ongeduldig of mensen die zich niet graag opgesloten voelen”.
Aan de andere kant, als je achteraan gaat staan, heb je misschien een “meer gereserveerd profiel”, vervolgt Olga. “Soms wordt dit geassocieerd met introversie, sociale ongemakkelijkheid of de wens om te observeren zonder zelf geobserveerd te worden”.
Dit moeten we natuurlijk allemaal met een korreltje zout nemen, want zoals Albajedo uitlegt: “Er bestaat geen formele liftpsychologie”, maar “het microgedrag dat we in deze tussenruimtes vertonen, zegt veel over onze automatismen, ons angstniveau en onze sociale stijl”.
Zo zien we bijvoorbeeld dat het gebruik van de fysieke ruimte ook veel zegt. Het is niet hetzelfde of je in een hoekje gaat staan om niemand te storen, of dat je een open houding aanneemt en meer ruimte opeist dan nodig is.
In dit geval, zegt Olga, “spreekt de houding zelfs in stilte”. Wie meer ruimte inneemt, toont “zelfvertrouwen, dominantie of een laag sociaal bewustzijn. Soms alles tegelijk”. En wie ineenkrimpt of zich klein maakt, is meestal een “meer gereserveerd persoon of iemand die de lift als een invasieve ruimte ervaart”.
Rust of stress
De manier waarop je je in de lift voelt, kan ook veel over je zeggen. Als je rustig en kalm blijft, is dat een teken dat je over een goede “emotionele aanpassingsvermogen” beschikt, legt de psychologe uit. “Deze mensen ervaren de lift niet als een bedreigende omgeving”, vervolgt ze, “maar als een onderdeel van de dag”.
De emotionele toestand waarin je je tijdens deze korte periode met anderen bevindt, zegt ook iets over je lichaamsbewustzijn en je vermogen om je emoties te reguleren.
Tegenover dit rustige, serene beeld van iemand die zonder ongemak plaats maakt, staan andere psychologische profielen. De deskundige legt bijvoorbeeld uit dat “schrapen, hoesten of op de klok kijken gedragingen kunnen zijn die helpen om spanning los te laten zonder je sociaal te compromitteren”, wat erop kan wijzen dat er een lichte “fysiologische activering of lichte angst” is opgetreden.
Als je nerveus wordt wanneer er veel mensen zijn, “kan dat te wijten zijn aan sociale angst, claustrofobie of een lage tolerantie voor ongewenst lichamelijk contact”, legt Olga uit. Ze voegt er echter aan toe dat dit “niet altijd een stabiele eigenschap is, maar door externe factoren kan worden geactiveerd”.
Aan de andere kant, als je bij het instappen in de lift in de spiegel kijkt, je kleding recht trekt en je op jezelf concentreert, heb je misschien last van “lichaamsbewustzijn”. Deze gebaren kunnen volgens Albaladeo duiden op “een zekere mate van zelfkritiek of behoefte aan bevestiging”, alsof de lift “je emotionele paskamer” is.
Hoe reageer je op het onverwachte?
Het beste aan liften is dat ze, hoewel het relatief eenvoudige ruimtes zijn, buiten onze controle liggen. We kunnen niet beslissen wie er instapt of wat ze doen als we daar zijn, terwijl we die kleine ruimte delen. Daarom zegt de manier waarop je je in deze korte, ambigue en geforceerde sociale omgeving gedraagt veel over jou.
Albaladejo legt uit dat je in dit opzicht heel verschillende “manieren van omgaan met sociale situaties” kunt laten zien. Als je bijvoorbeeld naar je mobiele telefoon kijkt, stil blijft, naar het plafond kijkt of niet reageert wanneer iemand tegen je praat, is het duidelijk dat je “liever van de radar verdwijnt. Vroeger zou je een krant hebben meegenomen”, zegt de psychologe geamuseerd.
Maar let op, want niet reageren is niet altijd een teken van slechte manieren. Stilte verraadt “een neiging tot vermijding of terugtrekking”, en niet reageren “kan afwezigheid, sociale ongemakkelijkheid of een duidelijke strategie van zelfbescherming zijn”, legt de psychologe uit, “hoewel het in sommige gevallen ook een gebrek aan bewustzijn van de ander weerspiegelt”. Naar je mobiele telefoon kijken, zegt ze, “is een klassiek mechanisme van ontwijking”.
De aardigste
Tegenover de zwijgzame en stille mensen staan wij die met iedereen praten. Ja, ik reken mezelf ook tot jullie. Als je iemand bent die hallo zegt, iets over het weer zegt of vraagt naar welke verdieping anderen gaan, heb je een sociale omgangsstijl. Oftewel: “Je impuls is om contact te maken, al is het maar voor 30 seconden. En als je kunt helpen, des te beter.” Als je bovendien meteen als eerste op de knop drukt, geeft dat aan dat je “initiatief, efficiëntie of een zekere mate van ongeduld” hebt, legt de psychologe uit. “Mensen die als eerste op de knop drukken, nemen meestal snel beslissingen of laten dingen liever niet aan het toeval over”.
Een andere mogelijkheid is dat je de lift niet als een ongemakkelijke situatie ervaart, dat je je telefoon tevoorschijn haalt en met je vriendin praat, naar audiobestanden luistert, je koptelefoon opzet, zingt en zelfs een paar danspasjes waagt. Je ziet van alles in liften.
Als dit jouw geval is, zegt de deskundige dat je sociale omgangsstijl ongeremd of extravert is. “Het komt niet vaak voor”, zegt Albaladejo, “maar als het gebeurt, valt het wel op”.
