Tijdens de reconstructie van een weg op een heuvel in de hoofdstad van de provincie Shanxi in China is een onverwachte archeologische vondst gedaan. In 2018 hebben archeologen een graf uit de Tang-dynastie (618-907 n.Chr.) blootgelegd met fascinerende muurschilderingen die het dagelijks leven uit die tijd weergeven. Hoewel deze vondst op zich al uitzonderlijk is, wekt een bijzonder detail de nieuwsgierigheid van de onderzoekers: een van de figuren op de fresco’s was helemaal niet wat men van een inwoner van het Tang-rijk zou verwachten.
Een kijkje in het dagelijks leven tijdens de Tang-dynastie
Het graf, dat waarschijnlijk toebehoorde aan een man die in 736 na Christus stierf, bevat muurschilderingen die bijna het hele binnenoppervlak bedekken. Deze fresco’s tonen scènes uit het dagelijks leven in de Tang-periode: vrouwen die stenen vermalen om meel te maken, mannen die deeg maken en anderen die water in sinaasappels vervoeren. Deze scènes belichten niet alleen huishoudelijke taken en alledaagse bezigheden, maar ook sociale en familiale waarden, en getuigen van een gestructureerde en dynamische sociale context.
Een van de meest fascinerende aspecten van deze ontdekking is de stijl van de schilderingen, die de traditie van de Tang-dynastie volgt, gekenmerkt door scherpe contouren, eenvoudige schaduwen en een tweedimensionale weergave. Deze fresco’s, die ook in andere graven uit dezelfde periode zijn aangetroffen, bieden een gedetailleerd beeld van de culturele gebruiken en artistieke voorstellingen van die tijd.
De vreemde verschijning van een westerse figuur
Wat de onderzoekers echter vooral intrigeert, is de aanwezigheid van een figuur met een duidelijk westers uiterlijk. Deze onderscheidt zich duidelijk van de andere geschilderde figuren door zijn blonde haar en baard, kenmerken die geen van de afgebeelde Chinese personages heeft. Volgens professor Victor Xiong van de Western Michigan University zou het gaan om een Sogdiër, een volk afkomstig uit Centraal-Azië, bekend om zijn sleutelrol op de Zijderoute. De Sogdiërs waren namelijk actieve handelaren langs deze handelsroute en vergemakkelijkten de handel tussen het Tang-rijk en het Westen, met name met de regio’s van het huidige Tadzjikistan en Oezbekistan.
Deze onverwachte aanwezigheid in een Chinese graftombe roept verschillende vragen op. Hoe is een Sogdiër terechtgekomen in een graftombe in het hart van China? Was hij een handelaar, een diplomaat of gewoon een vreemdeling die een belangrijke invloed had op de inwoners van de regio? Het mysterie wordt steeds groter, maar het werpt ook een licht op een minder bekende dimensie van de interculturele dynamiek van die tijd.
Een spoor van culturele uitwisselingen op de Zijderoute
De Zijderoute was niet alleen een handelsroute die China verbond met Centraal-Azië, India en Europa, maar ook een cultureel kruispunt waar artistieke, religieuze en sociale invloeden samenkwamen. De aanwezigheid van deze westerse figuur op het fresco getuigt van de vloeiende uitwisselingen in de Tang-periode en onderstreept het belang van multiculturele interacties.
Vooral het Sogdische volk speelde een belangrijke rol in deze uitwisselingen. Ze handelden niet alleen in zijde, specerijen en andere kostbare goederen, maar brachten ook diverse religieuze en culturele gebruiken mee. Hun invloed was merkbaar in de kunst, de keuken en zelfs de muziek van het Tang-China. Het feit dat een Sogdiër op een grafschildering voorkomt, toont aan dat deze uitwisselingen niet beperkt bleven tot de handel, maar ook hun stempel drukten op de Chinese begrafenis- en sociale gebruiken.
Een verenigende artistieke stijl
De muurschilderingen in deze tombe beperken zich niet tot het weergeven van scènes uit het huiselijke leven. Ze gaan verder dan een eenvoudige illustratie van het dagelijks leven en bieden een dieper inzicht in de waarden en sociale relaties van die tijd. Het gebruik van een kenmerkende stijl, waarbij de personages vaak worden afgebeeld onder bomen die momenten van rust of werk symboliseren, was in de Tang-periode in zwang. Deze visuele benadering suggereert niet alleen een esthetische zorg, maar ook een verlangen om de essentie van het leven en de natuur vast te leggen in de grafkunst.
De fresco’s in het graf gaan zelfs zo ver dat ze scènes van reizen, offers en rituele ceremonies weergeven, waardoor een beeld ontstaat van de religieuze en spirituele praktijken van die periode. Deze schilderingen zijn niet alleen decoratief: ze zijn een manier om de persoonlijke geschiedenis van degenen die in het graf rusten te vertellen en tegelijkertijd hun bestaan in een bredere context te plaatsen, namelijk die van een onderling verbonden wereld.
Een venster op een onbekend verleden
De ontdekking van dit graf en de muurschilderingen in China biedt dus een uniek perspectief op de samenleving van de Tang-dynastie en haar relaties met andere culturen. De aanwezigheid van een westerse figuur tussen de andere Chinese figuren toont aan hoe poreus de grenzen tussen culturen in die tijd waren. Deze ontdekking getuigt ook van het belang van internationale uitwisselingen en van de manier waarop deze interacties niet alleen de handel, maar ook de kunst en de sociale gewoonten hebben gevormd.
Naast het artistieke en historische aspect herinnert het graf ons eraan dat de geschiedenis van de mensheid verweven is met interacties die vaak onzichtbaar zijn, maar die vandaag de dag voor onze ogen vorm krijgen door archeologische vondsten zoals deze.
