Op enkele kilometers van Napels heeft een zeldzame en fascinerende ontdekking onlangs de aandacht getrokken van specialisten uit de hele wereld. In de stad Giugliano, ten noordwesten van Napels, heeft een team van archeologen voor het eerst een 2000 jaar oude sarcofaag geopend die sinds de oudheid verzegeld was, en een opmerkelijk goed bewaard gebleven menselijk lichaam ontdekt, omringd door zeldzame grafvoorwerpen. Deze vondst roept niet alleen vragen op over de begrafenisrituelen van die tijd, maar biedt ook een onschatbare kijk op de samenleving en cultuur die tijdens de Romeinse tijd in de Phlegraeïsche regio heersten.
Een ontdekking dankzij een microcamera
Het team onder leiding van onderzoekster Simona Formola ging uiterst voorzichtig te werk. Om beschadiging van de sarcofaag te voorkomen, brachten ze eerst een microcamera in het verzegelde graf, waarmee ze konden zien wat erin zat. Wat ze aantroffen was zo indrukwekkend dat het volledig openen van het graf gerechtvaardigd was, een delicate en uitzonderlijke operatie.
Binnenin vonden de archeologen een persoon die op zijn rug lag, gewikkeld in een lijkwade en omringd door talrijke voorwerpen, waaronder zalfpotten en instrumenten die vroeger werden gebruikt om het lichaam na de dood te reinigen. De staat van bewaring van het lichaam werd als “uitstekend” omschreven, wat vrij zeldzaam is voor een sarcofaag van tweeduizend jaar oud.
Een lichaam omringd door waardevolle aanwijzingen
Alle voorwerpen die in de sarcofaag zijn gevonden, lijken erop te wijzen dat de overledene een bijzondere begrafenis heeft gekregen, wat waarschijnlijk duidt op een hoge sociale status. De aanwezigheid van talrijke zalfpotten en instrumenten voor lichaamsverzorging getuigt van een zorgvuldige verzorging van het lichaam, waarschijnlijk in het kader van specifieke rituelen.
Marian Nuzzo, hoofd van het Italiaanse ministerie van Cultuur, benadrukt het belang van deze ontdekking voor een beter begrip van de Phlegräische regio, en met name de necropolis rond Liternum. Deze gegevens bieden nieuwe inzichten in de manier waarop de bewoners van deze regio leefden en hun doden eerden, en verrijken zo onze kennis van het verleden.
Een gemineraliseerd lijkwade, een mysterie dat moet worden opgelost
Een van de curiositeiten die de wetenschappers intrigeerde, was het lijkkleed dat het lichaam omhulde. Door de bijzondere klimatologische omstandigheden in de sarcofaag lijkt het te zijn gemineraliseerd, wat heeft bijgedragen aan de uitzonderlijke staat van het lichaam. De onderzoekers zijn daarom begonnen met een grondige analyse van het weefsel om de structuur, het type en de kwaliteit van het gebruikte garen te bepalen.
Inzicht in de aard van deze lijkwade kan extra aanwijzingen opleveren over de textieltechnieken en de beschikbare hulpbronnen in de regio twee millennia geleden. Deze gegevens zijn niet alleen waardevol voor het reconstrueren van de grafkleding, maar ook voor bepaalde culturele en economische aspecten van die tijd.
Op zoek naar DNA-geheimen en organische sporen
Het onderzoek beperkt zich niet tot het materiële aspect. Archeologen voeren momenteel DNA-analyses uit om meer te weten te komen over de identiteit van deze persoon: zijn of haar leeftijd, geslacht, eventuele ziekten of genetische aandoeningen en zelfs zijn of haar etnische afkomst.
Daarnaast onderzoeken ze ook de organische stoffen die in het graf zijn gevonden, zoals pollen en resten van crèmes. Deze zouden gemaakt zijn op basis van witte gierst en absint, planten die vroeger werden gebruikt om hun conserverende en geneeskrachtige eigenschappen. Dit suggereert dat de bewoners van die tijd een geavanceerde kennis hadden van natuurlijke producten om hun doden te conserveren, een praktijk die mogelijk verband hield met spirituele of religieuze overtuigingen.
Een uniek kijkje in de oude Napolitaanse samenleving
Deze opgraving biedt een unieke kans om meer inzicht te krijgen in de begrafenisrituelen uit de Romeinse tijd in een regio die vaak minder in de schijnwerpers staat dan Rome of Pompeï, maar toch een rijk archeologisch erfgoed herbergt. Het graf van Cerberus, zoals het wordt genoemd, wordt een soort tijdcapsule die onthult hoe de doden werden geëerd, maar ook hoe de sociale hiërarchieën, de geneeskundige praktijken en de culturele interacties er twee millennia geleden uitzagen.
Deze ontdekkingen onderstrepen hoe dynamisch archeologie is, een discipline waarin elk gevonden voorwerp ons beeld van het verleden kan hertekenen.
Wat de toekomst in petto heeft
Het onderzoek zal de komende maanden en jaren worden voortgezet, in de hoop dat verdere analyses nog meer antwoorden zullen opleveren. De combinatie van traditionele archeologie met moderne technologieën (DNA-analyse, 3D-beeldvorming, chemische studies) opent nieuwe wegen om niet alleen het leven van onze voorouders, maar ook hun dood beter te begrijpen.
Kortom, deze ontdekking in Giugliano is veel meer dan een historisch feit: het is een brug tussen twee millennia, een tastbare link met onze voorouders en hun gebruiken, die onderzoekers en het grote publiek blijven fascineren en inspireren.
