Deze activiteit traint belangrijke hersenfuncties terwijl het slechts een spel lijkt
Vanaf 65 jaar is het normaal dat het geheugen niet meer zo goed werkt. Namen ontglippen je, het is moeilijk om data te onthouden… Dat is niet vreemd of alarmerend, het hoort gewoon bij het leven.
Sommigen geloven dat deze achteruitgang onvermijdelijk is en dat er niet veel aan te doen is, maar de realiteit is dat de wetenschap al jarenlang hamert op het belang van een actieve geest. Lezen, praten, puzzels oplossen, spelen… het zijn allemaal activiteiten die een grotere impact hebben dan ze lijken. En er is een zeer effectief hulpmiddel dat het geheugen helpt. Het is kleurrijk, mechanisch, uitdagend en wordt al tientallen jaren gebruikt: de Rubik’s kubus.
Dit is het tijdverdrijf dat door velen wordt onderschat, maar dat het geheugen stimuleert.
Hoewel we hem al tientallen jaren kennen, blijft de Rubik’s kubus voor velen een raadsel. Hij werd in 1974 ontworpen door Ernő Rubik, een Hongaarse architectuurdocent die waarschijnlijk nooit had kunnen vermoeden dat dit voorwerp een belangrijke rol zou gaan spelen in onderzoek naar cognitieve stimulatie.
Tegenwoordig weten we dat het oplossen van de Rubik’s kubus niet alleen een spel is, maar ook een soort draagbare hersengymnastiek. Elke draai, elke combinatie vereist logica, geheugen, strategie en coördinatie.
Een studie gepubliceerd in het European Journal of Special Education Research onderzocht wat er in de hersenen gebeurt bij het oplossen van de Rubik’s kubus, en ontdekte dat gebieden zoals de prefrontale cortex, de pariëtale kwab en de hippocampus worden geactiveerd, die allemaal verband houden met functies zoals geheugen, planning en ruimtelijke oriëntatie.
De studie richtte zich op kinderen, maar de conclusies openen de deur voor toepassing bij andere groepen, zoals ouderen. Uiteindelijk is het idee eenvoudig: met een ogenschijnlijk eenvoudige activiteit kun je je geest op een zeer complete manier trainen.
Het beste is dat je geen genie hoeft te zijn of het in enkele seconden hoeft op te lossen, zoals Max Park (wereldkampioen die het in slechts 3,13 seconden in elkaar zet). Het gaat niet om snelheid, maar om plezier.
Wat zijn de voordelen van de Rubik’s kubus voor het geheugen?
Het oplossen van de kubus houdt in dat je bewegingssequenties moet onthouden, resultaten moet anticiperen en fouten moet corrigeren. Dit alles activeert en versterkt verschillende soorten geheugen.
- Kortetermijngeheugen: dit is het geheugen dat we gebruiken om een telefoonnummer te onthouden voordat we het kiezen. Bij de kubus moet je algoritmen enkele seconden onthouden om ze correct toe te kunnen passen.
- Langetermijngeheugen: met oefening worden veel van deze algoritmen onthouden en geautomatiseerd. Dat betekent dat de hersenen er niet meer zo veel over hoeven na te denken; ze voeren ze vloeiend uit.
- Spiergeheugen: Door bewegingen steeds weer te herhalen, ontstaat er een nauwkeurige coördinatie tussen ogen en handen. Dit helpt om behendigheid te behouden bij basisbewegingen zoals schrijven, een knoop dichtdoen of een mobiele telefoon gebruiken.
- Ruimtelijk geheugen: Begrijpen hoe de zijden van de kubus met elkaar in verband staan, anticiperen op het effect van een draai, vereist een soort ruimtelijke visualisatie die delen van de hersenen traint die verband houden met oriëntatie.
- Aandacht en concentratie: Om de kubus op te lossen, mag je niet afgeleid worden. Het vereist volledige focus, wat op middellange termijn het algemene concentratievermogen verbetert.
- Probleemoplossing: Dit spel traint geduld en mentale flexibiliteit. Het leert dat fouten maken erbij hoort en dat je je strategie moet aanpassen wanneer iets niet verloopt zoals verwacht.
