Wetenschappers zoeken extremofielen niet alleen in extreme omgevingen zoals oceanen en vulkanen, maar ook op alledaagse plekken zoals onze huizen.
- Microben in huishoudelijke apparaten → potentieel tegen klimaatverandering.
- Burgerproject: zoek extremofielen thuis en in de natuur.
- Chonkus: cyanobacteriën die grote hoeveelheden CO₂ absorberen.
- CitSci.org → platform om mee te zoeken.
- DNA van slijm → sleutel tot nieuwe duurzame oplossingen.
- Eenvoudige deelname: foto, enquête, mogelijk verzamelkit.
- Enorm potentieel voor schone en duurzame technologieën.
Slijm gevonden in huishoudelijke apparaten kan helpen bij de bestrijding van klimaatverandering
De meest onverwachte oplossingen tegen klimaatverandering zouden wel eens in onze huizen te vinden kunnen zijn. Extreemlevende microben – organismen die gedijen onder extreme omstandigheden – zijn geen zeldzaamheid in laboratoria of op de bodem van de oceaan, maar komen ook voor op alledaagse plekken zoals de vaatwasser, de boiler of de airconditioning.
Extremofielen: onzichtbare bondgenoten in de strijd tegen klimaatverandering
Microbioloog James Henriksen van de Colorado State University leidt de Extremophile Campaign: In Your Home, een burgerwetenschapsproject in samenwerking met SeedLabs, CitSci en het Dos Fronteras Project.
Het doel: microben vinden die CO₂ absorberen of verontreinigende stoffen afbreken, waardoor alledaags afval wordt omgezet in klimaatoplossingen.
Chonkus: de microbe die beter koolstof vastlegt dan een bos
Tijdens een expeditie naar de vulkanische ventilatieopeningen voor de kust van het eiland Vulcano ontdekten Henriksen en zijn team Chonkus, een cyanobacterie met een unieke eigenschap: het absorbeert grote hoeveelheden kooldioxide en sluit deze, wanneer het zinkt in de oceaan, permanent op in de diepte.
In tegenstelling tot landplanten, die beperkt zijn door oppervlakte, seizoensinvloeden en voedingsstoffen, kan Chonkus onder extreme omstandigheden fotosynthese uitvoeren en CO₂ continu en efficiënt omzetten in biomassa.
Een microbiële jungle in huis?
Onze huishoudelijke apparaten zijn extreme miniatuurhabitats. Warme, vochtige, donkere of chemisch agressieve zones zijn perfect voor bepaalde resistente soorten.
Henriksen beweert dat elk huis organismen zou kunnen herbergen die nog nooit eerder zijn gezien, met verrassende biochemische eigenschappen.
Wat lijkt op een kleverige vlek aan de onderkant van de verwarming, kan een gemeenschap van extremofielen zijn die giftige stoffen kunnen afbreken of broeikasgassen kunnen absorberen.
Hoe kunt u meedoen: burgerwetenschap zonder uw huis te verlaten
Het proces is eenvoudig:
- Zoek verdachte resten in huis (kleverig, knapperig of ongewoon).
- Maak een foto van uw vondst.
- Vul een online enquête in op CitSci.org.
- Indien nodig sturen wetenschappers een verzamelkit om monsters op te sturen.
Elk monster wordt geanalyseerd door middel van metagenomische sequencing, een techniek waarmee het DNA van de aanwezige micro-organismen kan worden geïdentificeerd. Sommige soorten kunnen worden gekweekt en beoordeeld op hun potentieel voor industrieel of milieugebruik.
Ook in de natuur: zure bronnen en groene slijm
De tweede fase van het project, Extremophile Campaign: In the Wild, zoekt naar microben in warmwaterbronnen, carbonaatpoelen en andere extreme habitats in de open lucht.
Op plaatsen als Colorado en Californië herbergen zure en hete bronnen microben die CO₂ omzetten in stroperige biomassa, zichtbaar als slijm of groene algen.
Henriksen legt uit dat deze microben zijn ontworpen om te overleven in omstandigheden die vergelijkbaar zijn met koolzuurhoudend water of citroensap, waardoor ze ideaal zijn voor vervuilde industriële omgevingen.
CitSci.org: een netwerk voor collectieve ontdekkingen
Het platform CitSci.org, ontwikkeld door de Colorado State University, stelt burgers van over de hele wereld in staat om rechtstreeks samen te werken met onderzoekers.
Met meer dan 1.500 actieve projecten is het doel om het aantal waakzame ogen te vergroten en de ontdekking van klimaatoplossingen vanuit het dagelijks leven te versnellen.
Extremofielen vormen een onbenutte biotechnologische bron, met directe toepassingen in de sector van hernieuwbare energie, afvalverwerking en koolstofafvang.
Door hun vermogen om onder extreme omstandigheden te functioneren, kunnen ze worden geïntegreerd in industriële processen waar andere organismen niet zouden overleven.
Mogelijke duurzame toepassingen zijn onder meer:
- Bioréactoren voor koolstofafvang in industriële installaties.
- Behandeling van met zware metalen of asbest verontreinigd afvalwater.
- Productie van bioplastics uit organisch afval.
- Synthese van biobrandstoffen zonder concurrentie van de landbouw.
Als ze correct worden geïdentificeerd en ontwikkeld, kunnen deze micro-organismen worden omgezet in schone technologieën die de ecologische voetafdruk wereldwijd verkleinen, door gebruik te maken van wat voorheen als gewoon vuil werd beschouwd.
